توجه: این مطلب به منظور افزایش آگاهی ارائه شده است و هرگونه تصمیم مربوط به مصرف دارو باید تحت نظر پزشک باشد.
در سال ۱۹۹۲، FDA دارویی با نام زولپیدم را تأیید کرد که به طور متداول با نام آمبین شناخته می‌شود. زولپیدم یک داروی خواب‌آور مؤثر است که به‌ویژه در موارد بی‌خوابی تجویز می‌شود. این دارو در بهبود مشکلات خواب در افرادی که مشکلات در شروع خواب دارند، تأثیرگذار است. زولپیدم با کاهش تأخیر در شروع خواب، افزایش مدت زمان خواب و کاهش تعداد بیداری‌ها در طول شب، به خواب بیماران کمک می‌کند.
این دارو به خصوص برای بیماران با بی‌خوابی موقت (گذرا) مؤثر است و حتی در بیماران مبتلا به بی‌خوابی مزمن، بهبود کیفیت خواب را فراهم می‌کند. زولپیدم علاوه بر اینکه ممکن است خواص شل‌کننده عضلانی خفیف را داشته باشد، تحقیقات نشان داده است که در بهبود عملکرد مغز افرادی که دچار وضعیت نباتی به دنبال آسیب مغزی شده‌اند، سریع و مؤثر است.
این دارو به عنوان یک راهکار موثر در مقابل بیمارانی که با مشکلات خواب مواجه هستند، شناخته می‌شود و نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که اثرات مثبت آن به‌ویژه در بهبود کیفیت و مدت زمان خواب بیماران معتبر و قابل توجه است.
نام تجاری: Ambien
نحوه‌ی مصرف زولپیدم
قبل از شروع مصرف داروی زولپیدم و هربار که مجدداً این دارو را مصرف می‌نمایید، حتماً دستورات مربوط به مصرف آن را به دقت مطالعه کنید.
به تأسیس پزشک، زولپیدم را به صورت خوراکی و با معده خالی، معمولاً هر شب قبل از خواب مصرف کنید. این دارو به سرعت اثر می‌گذارد، بنابراین توصیه می‌شود آن را درست قبل از خوابیدن مصرف نمایید. همچنین، اجتناب از مصرف زولپیدم با یا بعد از غذا توصیه می‌شود زیرا این روش اثربخشی دارو را کاهش می‌دهد.
حتماً یک دوز از زولپیدم را فقط در صورت داشتن حداقل ۷ تا ۸ ساعت برای خواب کامل شبانه مصرف نمایید. افزایش دوز خود را توصیه نمی‌شود و همچنین به مقدار بیشتر و یا بیش از زمان تجویز شده استفاده نکنید.
حداکثر مقدار مصرف زولپیدم در روز به ۱۰ میلی‌گرم محدود شده است. توصیه می‌شود که از این مقدار بیشتر مصرف ننمایید. همچنین، در صورت استفاده طولانی مدت از زولپیدم، ممکن است اثربخشی آن کاهش یابد.
لطفاً توجه داشته باشید که تعداد شب‌های ابتدایی پس از قطع مصرف زولپیدم ممکن است با مشکلات خواب مواجه شوید. این پدیده به نام بی‌خوابی برگشتی شناخته می‌شود و در اغلب موارد، پس از ۱-۲ شب بهبود می‌یابد.
توصیه می‌شود که تعیین دوز و مصرف داروی زولپیدم به عهدهٔ روانپزشک باشد و از هرگونه مصرف خودسرانه قبل از مشاوره با پزشک خودداری نمایید.
نحوه قطع مصرف دارو
در صورت ناگهانی قطع مصرف زولپیدم، ممکن است با علائم ترک روبرو شوید، از جمله حالت تهوع، استفراغ، گرگرفتگی، گرفتگی معده، عصبی بودن، و لرزش. به منظور جلوگیری از این علائم ترک، پزشک ممکن است دوز شما را به آرامی کاهش دهد.
توصیه می‌شود که در صورت مصرف طولانی مدت زولپیدم یا در دوزهای بالا، احتمال ترک آن افزایش می‌یابد. در صورت قطع مصرف، به‌سرعت به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید تا برنامه‌ای برای مدیریت ترک و تنظیم دوز بهینه‌ای برای شما ارائه شود.
لطفاً به یاد داشته باشید که این اطلاعات تنها به عنوان راهنما ارائه شده‌اند و هرگونه تغییر در مصرف دارو باید با مشاوره و توجه پزشک انجام گیرد.
میزان مصرف براساس
- جنسیت
- سن
- وضعیت پزشکی
- پاسخ به درمان
دوز مصرفی در زنان:
عموماً معمول است که دوز زولپیدم به زنان کمتر تجویز شود، زیرا این دارو از بدن خانم‌ها با تأخیر بیشتری نسبت به بدن مردان دفع می‌شود. این موضوع نیازمند توجه و تنظیم دقیق توسط پزشک مربوطه است تا دوز مناسب و اثربخش برای هر فرد تعیین گردد. اهمیت مشاوره با پزشک برای تنظیم دقیق دوز و اطمینان از تطابق آن با نیازهای هر فرد لازمه است.
دوز مصرفی بزرگسالان :
در افراد سالمند، معمولاً پزشک دوز کمتری از زولپیدم تجویز می‌کند به منظور کاهش خطر عوارض جانبی. دوز این دارو به عوامل مختلفی وابسته است که به عنوان مثال عبارتند از نوع بی‌خوابی که درمان می‌شود، سن و جنسیت فرد، شکل زولپیدمی که مصرف می‌شود، و همچنین موارد پزشکی دیگری که ممکن است برای فرد وجود داشته باشد، از جمله مشکلات آسیب کبدی.
پزشک عموماً با یک دوز کمتر شروع می‌کند و با گذر زمان، دوز را تنظیم می‌کند تا به دوز مناسب برای فرد برسد. هدف پزشک این است که کمترین مقدار دوز را تجویز کند که همچنان اثربخشی مطلوب را فراهم کند. اطلاعات زیر نیز برخی از دوزهای معمول یا توصیه‌شده را توضیح می‌دهد، اما حتماً باید دوز مشخص شده توسط پزشک را رعایت کنید.
فرم: قرص خوراکی سریع الاثر
دوزها: ۵ میلی‌گرم، ۱۰ میلی‌گرم
مقدار مصرف در بی‌خوابی همراه با مشکل خوابیدن
دوز بزرگسالان (سنین ۱۸-۶۴ سال):
مقدار مصرف اولیه زولپیدم برای زنان ۵ میلی‌گرم و برای مردان ۵ میلی‌گرم یا ۱۰ میلی‌گرم است، که به صورت منظم و درست قبل از خواب مصرف می‌شود. در صورت عدم موثر بودن دوز ۵ میلی‌گرم، پزشک ممکن است تصمیم به افزایش دوز شما به ۱۰ میلی‌گرم در روز بگیرد. حتماً توصیه می‌شود که هر تغییر در دوز این دارو توسط پزشک اعمال شود و هرگونه تصمیم در خصوص مصرف آن باید با مشاوره حرفه‌ای پزشک اتخاذ گردد.
مقدار مصرف کودک (سنین ۰ تا ۱۷ سال):
تاکنون، مطالعاتی درباره مصرف زولپیدم در کودکان انجام نشده است. بهتر است که این دارو در افراد زیر ۱۸ سال استفاده نشود و تا زمانی که تحقیقات بیشتری در این زمینه انجام نشده است، از مصرف آن در این گروه از افراد خودداری کنید. در هر صورت، تصمیم‌گیری در مورد مصرف داروها برای افراد زیر ۱۸ سال باید تحت نظر و مشورت پزشک انجام گیرد.
دوز بزرگسالان مسن (سنین ۶۵ سال به بالا):
فرآیند عملکرد کبد در افراد سالمند ممکن است مغایر با گذشته شود، که می‌تواند به افزایش سرعت فرایند پردازش داروها در بدن شما منجر شود. در نتیجه، مقادیر بیشتری از داروها برای مدت زمان بیشتری در سیستم بدنی شما باقی می‌مانند و این موضوع خطر افزایش عوارض جانبی را افزایش می‌دهد. از این رو، اهمیت و ارتباط مستقیم بین وضعیت کبد و مصرف داروها نشانگر ضرورت توجه و مشاوره با پزشک در این زمینه است.
ملاحظات ویژه دوز مصرفی برای افراد مبتلا به بیماری کبد:
برای افراد مبتلا به بیماری خفیف تا متوسط کبدی، معمولاً ۵ میلی‌گرم زولپیدم یکبار در روز و به صورت منظم و درست قبل از خواب مصرف می‌شود. در صورت داشتن بیماری کبدی شدید، توصیه می‌شود که از مصرف زولپیدم خودداری کنید. اطلاعات دقیق‌تر و تصمیم‌گیری نهایی در مورد مصرف دارو باید توسط پزشک ارائه شود، به ویژه در صورت وجود شرایط خاص مانند بیماری‌های کبدی.
عوارض جانبی زولپیدم
استفاده از زولپیدم ممکن است باعث ایجاد عوارض جانبی خفیف یا جدی شود. لیست زیر برخی از عوارض جانبی اصلی را ذکر می‌کند که ممکن است در حین مصرف زولپیدم رخ دهد. لازم به ذکر است که این لیست شامل تمام عوارض جانبی احتمالی نیست و برای اطلاعات بیشتر درباره عوارض جانبی ممکن یا نکات مرتبط با مدیریت عوارض نگران‌کننده، توصیه می‌شود با پزشک یا داروساز خود مشورت نمایید.
عوارض جانبی شایع:
عوارض جانبی شایع:
- سردرد
- خواب آلودگی
- سرگیجه
- اسهال
- خشکی دهان
- درد قفسه‌ی سینه
- تپش قلب (ضربان قلب سریع، قوی یا نامنظم)
- سبکی سر
- درد عضلانی
عوارض جانبی شدیدتر:
در صورت ظاهر شدن عوارض جانبی جدی، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید. عوارض جانبی جدی و نشانه‌های آنها ممکن است عبارت باشد از:
در حین خواب فعالیتهایی انجام دهید و هیچ خاطره ای از آن رویداد نداشته باشید:
- رانندگی
- تهیه و خوردن غذا
- صحبت تلفنی
- داشتن رابطه‌ی جنسی
مشکل تنفس:
- تنفس کند
- تنفس کم عمق
- خستگی
- کاهش اکسیژن در خون
- فراموشی (کاهش حافظه)
- توهم (دیدن یا شنیدن چیزی که آنجا نیست).
عکس العمل‌های آلرژیک:
- تورم زبان یا صورت
- مشکل تنفس
علائم جدید یا بدتر افسردگی:
- افکار خودکشی یا آسیب رساندن به خودتان
- از دست دادن علاقه به فعالیتهایی که معمولاً از آنها لذت می بردید
- احساس گناه یا بی ارزشی
- کمبود انرژی
- مشکل در فکر یا تمرکز
- کاهش وزن یا افزایش وزن
افکار یا رفتارهای غیر عادی:
- تحریک
- بیشتر از حد عادی بودن
- فکر می‌کنید هیچ چیز واقعی نیست، یا اینکه خودتان را از خارج از بدن خود تماشا می‌کنید
- توهم (دیدن یا شنیدن چیزهایی که در آنجا نیست).
نکات کلیدی
استفاده از زولپیدم برای افرادی که با مشکلات خواب روبه‌رو هستند، معمولاً تقریباً یک ساعت به طول می‌انجامد تا اثرات خواب‌آوری خود را نشان دهد. توصیه می‌شود که مصرف این دارو به مدت محدود، به‌طور کلی تا چهار هفته، انجام شود. این به دلیل این است که بدن به سرعت به دارو عادت می‌کند و پس از گذشت چند هفته، احتمالاً کاهش تأثیر خواب‌آوری آن را خواهید دید.
عوارض جانبی معمول از مصرف زولپیدم شامل احساس طعم فلزی در دهان یا خشکی دهان، و همچنین احساس خواب‌آلودگی در طول روز می‌شوند. در طول مصرف این دارو، توصیه می‌شود از مصرف همزمان با محصولات حاوی الکل پرهیز کنید، زیرا مصرف همزمان ممکن است باعث افزایش خواب عمیق و طولانی‌مدت در شخص گردد.
همچنین، به‌خصوص در حالت‌های مصرف زولپیدم، اجتناب از فعالیتهایی نظیر رانندگی، دوچرخه‌سواری، و کار با ماشین‌آلات توصیه می‌شود، زیرا این دارو ممکن است خواب‌آلودگی در طول روز را ایجاد کند. این نکته مهم است تا افراد بعد از مصرف زولپیدم از انجام وظایفی که نیاز به هوشیاری دارند، پرهیز کنند.
زولپیدم برای چه افرادی مناسب نیست؟
مصرف زولپیدم برای برخی افراد مناسب نیست:
- اگر سابقه واکنش آلرژیک به ملاتونین دارید.
- اگر مشکلات کبدی یا کلیوی دارید.
- اگر سابقه ابتلا به میاستنی گراویس (بیماری باعث ضعف عضلانی می‌شود) دارید.
- اگر سابقه ابتلا به بیماری‌های تنفسی یا آپنه خواب دارید.
- اگر سابقه مصرف الکل یا مواد مخدر مشکل دارید.
- اگر در حال تلاش برای باردار شدن هستید، باردار هستید یا در دوره شیردهی هستید.
مدت زمان مصرف دارو
استفاده از زولپیدم عمدتاً برای ۲ روز تا ۴ هفته توصیه می‌شود. این دارو معمولاً به مدت کوتاهی تجویز می‌شود، زیرا بدن به سرعت به آن عادت می‌کند و بعد از گذشت چند هفته، احتمالاً تأثیر خواب‌آوری مشابهی را نخواهد داشت.
اگر پس از پایان دوره مصرف زولپیدم هنوز با مشکلات خواب مواجه هستید، می‌توانید تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید، مانند استفاده از دوش آب گرم قبل از خواب و اجتناب از خوابیدن در طول روز. اگر این تغییرات بهبودی در خواب شما را نیازمند کردند، باز هم به روانپزشک خود مراجعه کنید تا گزینه‌های درمانی دیگر بررسی شود.
اگر مصرف دارو را فراموش کردم چکار کنم؟
اگر فراموش کردید یک نوبت از دارو را مصرف کنید، از مصرف دوز فراموش شده خودداری کنید و در نوبت بعدی آن را در زمان معمول خود مصرف کنید. هرگز سعی نکنید دو دوز از دارو را با هم مصرف کنید تا دوز فراموش شده جبران شود.
درصورت مصرف بیش از حد دارو
در صورت مصرف بیش از حد زولپیدم، ممکن است علائم زیر ظاهر شوند:- احساس خواب‌آلودگی، گیجی، خواب عمیق و احتمال کما رفتن- احساس سرگیجه، سبکی سر یا غش کردن به دلیل فشار خون پایین- سندروم عضله‌فلاپی (شل شدن عضلات)- افتادن یا از دست دادن تعادل- تنفس کم عمق یا اختلال در تنفسدر صورت مصرف بیش از حد زولپیدم، به اورژانس مراجعه کنید.
مصرف زولپیدم با سایر داروها و مکمل های گیاهی
برخی از داروها ممکن است بر نحوه عملکرد زولپیدوم تأثیر بگذارند و احتمال بروز عوارض جانبی را نیز افزایش دهند. استفاده همزمان از زولپیدوم با برخی داروها می‌تواند باعث افزایش اثرات خواب‌آور آن شود.
در صورت مصرف هر یک از این داروها پیش از شروع مصرف زولپیدوم، به روانپزشک خود اطلاع دهید:
- آنتی‌هیستامین‌های خواب‌آور مانند کلرفنامین یا پرومتازین
- داروهایی برای درمان اسکیزوفرنی یا اختلال دوقطبی
- داروهای ضدافسردگی
- داروهای ضدصرع
- داروهایی برای تسکین یا کاهش اضطراب
- داروهای خواب‌آور
- سیپروفلوکساسین، آنتی‌بیوتیکی برای درمان عفونت‌های باکتریایی
- داروهایی که برای درمان عفونت‌های قارچی مانند کتوکونازول یا ایتراکونازول استفاده می‌شوند
- ریتوناویر، دارویی که برای درمان عفونت HIV استفاده می‌شود
- مسکن‌های قوی مانند کدئین، متادون، مورفین، اکسی‌کدون، پتیدین یا ترامادول
داروهایی که هوشیاری شما را کاهش می‌دهند مانند:
اگر همزمان با زولپیدم از هر یک از این داروها استفاده کنید، ممکن است تجربه بیشتری از آرامش و خواب آلودگی داشته باشید. این داروها شامل موارد زیر می‌شوند:
- ایمی‌پرامین
- کلرپرومازین
افزایش عوارض جانبی ناشی بر اثر افزایش مقدار زولپیدوم در بدن:
آنتی بیوتیک‌هایی مانند:
- کلاریترومایسین
- اریترومایسین
توصیه می‌شود که قبل از هر تغییر در درمان یا مصرف داروهای جدید، با پزشک خود مشورت کنید تا هماهنگی مناسب و جلوگیری از احتمالی عوارض ناخواسته ایجاد شود.
ترکیب زولپیدم با سایر داروهای گیاهی و مکمل ها
از همزمان مصرف زولپیدوم با سایر داروهای گیاهی خواب‌آور خودداری کنید. مصرف همزمان این داروها با یکدیگر می‌تواند باعث افزایش تأثیرات خواب‌آور زولپیدوم شود.
اطلاعات کافی در مورد ریسک مصرف همزمان زولپیدوم با سایر داروهای گیاهی وجود ندارد. داروهای گیاهی مانند داروهای داروخانه‌ای معمولاً مورد ارزیابی قرار نمی‌گیرند و برای تأثیری که روی سایر داروها دارند، معمولاً آزمایش نمی‌شوند. توصیه می‌شود قبل از هر تغییر در رژیم درمانی یا مصرف هر داروی گیاهی، با پزشک خود مشورت کنید تا از هماهنگی مناسب و جلوگیری از احتمالی عوارض ناخواسته اطمینان حاصل شود.
زولپیدم و بارداری
استفاده از زولپیدم در دوران بارداری به طور کلی توصیه نمی‌شود، زیرا اطلاعات کافی در مورد تأثیرات این دارو بر جنین موجود نیست. در صورتی که در حین مصرف زولپیدم باردار شدید، مهم است با متخصص روانپزشک خود مشورت کنید. او می‌تواند به شما کمک کند تا خطرات و مزایای این دارو را به دقت ارزیابی کرده و بهترین راهکار درمانی را برای شما و نوزادتان انتخاب کنید.
استفاده از زولپیدم ممکن است منجر به خواب آلودگی یا بروز علائم ترکیابی مانند بی قراری در نوزادان تازه متولد شده شود. همچنین، مصرف این دارو در پایان دوران بارداری ممکن است احتمال ابتلای کودک به این مشکلات را افزایش دهد. بنابراین، احتمالاً نیاز است که نوزاد پس از تولد برای مدتی تحت نظر پزشک قرار گیرد تا هرگونه عوارض یا مشکلات پیش آمده را کنترل کنند. در هر صورت، این موارد را با پزشک خود بررسی کرده و تصمیمات لازم را با اطلاعات دقیق و شفاف اتخاذ کنید.
زولپیدم و شیردهی
در صورت مشکلات خواب، ابتدا توصیه می‌شود از روش‌های دیگری برای بهبود خواب استفاده کنید. به عنوان مثال، می‌توانید از راهکارهای غیردارویی برای بهبود کیفیت خواب استفاده کرده و با روانپزشک خود مشورت کنید، زیرا ممکن است راهکارهای غیرمصرف دارویی نیز برای بهبود خواب مؤثر باشند.
اگر پزشک متخصص یا ماما سلامت کودک شما را تایید کرد، در صورت نیاز می‌توانید در دوران شیردهی از زولپیدم استفاده کنید، اما این مصرف باید تحت نظر پزشک باشد و به مدت کوتاه توصیه می‌شود. باید به احساس خستگی حین شیردهی و مراقبت از کودک توجه ویژه داشته باشید، زیرا ممکن است عوارض جانبی مصرف زولپیدم در این مرحله مؤثر باشد.
اطلاعات دقیق در مورد مصرف زولپیدم در دوران شیردهی محدود است، اما تاکنون نشان‌دهنده‌ای از ورود مقدار بسیار کمی از این دارو به شیر مادر نیست. ریسک خواب‌آلودگی ناشی از مصرف زولپیدم در کودکان بسیار کم است.
توصیه می‌شود که حین مصرف زولپیدم با نوزاد خود در یک رختخواب مشترک نباشید. اگر مشاهده کردید که کودک شما به‌طور غیرعادی خواب‌آلود یا نگرانی دیگری در مورد سلامت او دارید، بهتر است با یک روانپزشک به‌طور فوری مشورت کنید.
زولپیدم و باروری
تاکنون هیچ شواهدی برای نشان دادن کاهش باروری در مردان یا زنان به دنبال مصرف زولپیدم وجود ندارد.
در صورتی که قصد بارداری دارید، بهتر است با روانپزشک خود مشورت کنید تا اطمینان حاصل شود که درمان شما بر تأثیرات باروری تأثیر نمی‌گذارد. ممکن است نیاز به تغییر در شیوه درمانی باشد تا بتوانید به بهترین شکل ممکن به بارداری دست پیدا کنید.
در صورت وجود موارد زیر، اهمیت دارد که به روانپزشک خود اطلاع دهید:
- تلاش برای باردار شدن
- بارداری
- شیردهی
تبادل این اطلاعات با پزشک می‌تواند بهترین اقدامات را در راستای تحقق آرزوهای باروری و سلامت روانی انجام دهید.